Ruta da Camelia: a flor que veu de Oriente

Este castelo, xoia do patrimonio fortificado das Rías Baixas, é unha síntese de fortaleza medieval e posterior palacio neogótico. Presume dunha espléndida leira de 25 hectáreas onde reina a flor de Oriente, que inunda de cor as paisaxes da provincia de Pontevedra. Este paraíso botánico está recoñecido como xardín de excelencia internacional de camelia e foi o primeiro de España en obter tal distinción.

A flor da camelia é a protagonista indiscutible nos xardíns do maxestoso castelo de Soutomaior, cuxa colección crece cada ano; das súas máis de 400 camelias destacan os 18 exemplares do século XIX (un deles, a Camellia japonica de maior perímetro de Galicia). A colección crece cada ano grazas á Deputación de Pontevedra. Unha mostra desta constante innovación é o xardín de camelias con nome de muller, un proxecto que nace coa camelia dedicada a María Vinyals e coa plantación de té con 72 exemplares de Camellia sinensis, que, aos poucos, crecerán no xardín.

O espazo compleméntase con outras especies de árbores procedentes dos cinco continentes, como a araucaria de Chile, a sequoia, o cedro do Xapón, o abeto pinsapo ou o plátano de sombra.

Un fermoso xardín de estilo francés dános a benvida a este histórico pazo da comarca do Salnés. Más de 4 000 exemplares de camelia embelecen os xardíns de excelencia internacional desde 2014 do pazo de Rubianes (Vilagarcía de Arousa). Un dos tesouros botánicos que custodia a propiedade é un grupo de camelias do século xix, froito da doazón do duque de Caminha (Portugal). Camellia sasanqua, Camellia sinensis, Camellia reticulata e Camellia japonica son algunhas das especies que comparten reinado neste idílico xardín no que brillan durante a estación fría máis de 800 variedades.

O cultivo da especie nesta paraxe entende moito de paixón pola xardinería e de saber transmitido de xeración en xeración. A súa colección de camelias convive en perfecta harmonía con magnolios, cedros, criptomerias, eucaliptos, alcanforeiros, freixos, araucarias, carballos ou sobreiras, que converten o lugar nun parque botánico ideal para un paseo.

Sito no corazón da comarca do Salnés, o pazo Quinteiro da Cruz, de finais do século xviii, é un exemplo de arquitectura neoclásica señorial galega. A súa leira, cunha extensión de 7 hectáreas, conta cunha zona de xardín deseñada a finais do século XIX, de inspiración francesa, rodeada por viñedos de albariño e bosque autóctono.

Arredor duns 5 000 exemplares de máis de 1 500 variedades conviven neste enclave, que conta coa distinción de Xardín de Excelencia Internacional de Camelia desde 2018. Destacan a Camellia japonica, Camellia reticulata e a Camelia Higo, coas que conseguiron en varias ocasións o Premio de Camelia de Ouro no Concurso Internacional da Camelia. Este paraíso botánico permite pasear entre camelias e admirar a beleza desta elegante flor da provincia de Pontevedra.

Nos arredores da cidade de Pontevedra aséntase este magnífico exemplo de propiedade señorial de finais do século xix, actualmente dedicado á investigación e conservación forestal. Este pazo alberga un xardín de grande envergadura e calidade, no que se concentran un bo número de especies botánicas singulares, como unha falsa sequoia que só se coñecía en forma de fósil, unha maxestosa sófora, un olmo holandés ou un cedro do Líbano duns 180 anos.

As camelias máis antigas da propiedade son exemplares de Camellia japonica ‘Alba Plena’ que datan do século xix e visten de cores este xardín, que conta con máis de 600 exemplares desta especie de novembro a febreiro.

O pazo Quiñones de León ou pazo de Castrelos está edificado sobre a antiga torre de Lavandeira (século XVII). Tras ser propiedade de diferentes familias, en 1924 doárono ao pobo de Vigo para convertelo nun museo e nun parque público en 1937. Neste marabilloso parque, onde a botánica parece maxia, distínguense varios sectores; entre eles, un roseiral, un xardín francés, outro de estilo inglés e un bosque. 

Ao abrigo do pazo atópase o exemplar de Camellia japonica coñecido como o Metuxalén das camelias pola súa antigüidade, xa que rolda os 200 anos. Entre os impresionantes exemplares de camelia destacan algunhas variedades de Camellia japonica como ‘Alba Plena’, ‘Bella Romana’, ‘Federici’, ‘Hagoromo’, ‘Herzilia II’, ‘Incarnata’, ‘Kellingtonia’ ou ‘Pomponia Portuensis’, entre outras.

Nos arredores de Pontevedra atópase este pazo construído polo arcebispo Malvar a finais do século XVIII. O pazo de Gandarón alberga desde 1928 a sede da MBG. Fontes, estanques, un hórreo e unha capela forman parte da identidade deste fermoso lugar que soubo conservar o seu estilo orixinario.

As camelias máis antigas plantounas no século xix Jerónimo Malvar. Máis tarde, Cruz Gallástegui, fundador da misión, aumentou a colección e, durante a última metade do século XX, Antonio Odriozola contribuíu en gran medida a cultivar e difundir a camelia. Entre as variedades do xardín destacan os espécimes de Camellia japonica ‘Fimbriata’, ‘Juan xxiii’ ou ‘Prince Eugene Napoleon’, que tantas veces paseou polas rúas de Pontevedra na lapela de Odriozola.

Outro dos xardíns de excelencia internacional de camelia da comarca do Salnés atopámolo na localidade de Meis, no pazo da Saleta. O patrimonio botánico que posúe é unha das coleccións privadas máis importantes de España, onde conviven especies autóctonas con outras chegadas de todos os continentes. Este xardín de inspiración inglesa forma parte de Les Belles Maisons, unha exclusiva selección de casas particulares.

Máis de 300 exemplares de camelia adornan os seus fermosos xardíns, onde florecen especies como a Camellia japonica, a Camellia reticulata ou a Camellia x williamsii. Ademais da capela da Saleta, o pazo, o pombal, a carballeira, o estanque e a xungla australiana converten este xardín nun dos máis especiais da provincia.

O pazo de Oca é o pazo galego máis antigo. Dentro do conxunto distínguense a capela de San Antonio, o pazo —no que destaca unha impoñente torre con ameas e varios escudos— e os espectaculares xardíns, que conservan o dobre carácter de horta produtiva e xardín ornamental. Coñecido como o Versalles galego pola excepcional calidade dos seus xardíns de estilo barroco, dentro da súa composición axardinada sobresae a romántica, a xeométrica clásica e o labirinto; ademais de numerosos detalles como o tratamento da auga, cos estanques das barcas, fontes, chorros, muíños, alxibes e canalizacións, que lle confiren un grande atractivo á propiedade.

No seu xardín xeométrico crece un exemplar de Camellia reticulata ‘Captain Rawes’ de intensa cor vermella que rolda os 170 anos e os 11 metros de altura, o exemplar máis antigo e de maiores dimensións de España. Ademais desta gran xoia das camelias da provincia de Pontevedra, pódense apreciar centos de camelias de diferentes tamaños, especies e cores que espertan os sentidos de aquelas persoas que visitan esta marabilla botánica.

Este parque, o punto máis elevado do centro da cidade de Vigo, constitúe un excepcional xardín botánico que ofrece unha fermosa panorámica do porto e da ría. Posúe especies exóticas de gran tamaño e valor ornamental, ademais de vestixios dun xacemento castrexo que data desde século iii ata o i a. C.

A súa colección de camelias distribúese en diversas zonas e gran parte delas son de orixe portuguesa, como as variedades ‘Dona Jane Andresen’, ‘Angelina Vieira’ ou ‘Pomponia Estriata Portuensis’, entre outras.

O pazo de Pegullal data do século xviii e atópase no Concello de Salceda de Caselas. Esta casa señorial está rodeada de fermosos recintos axardinados, estanques e fontes. Os escudos de armas das familias Correa, Mendoza, Quirós, Sarmiento e Sotomayor presiden o portalón de entrada deste espléndido pazo, que se sitúa máis ao sur da Ruta da Camelia nas Rías Baixas, na provincia de Pontevedra.

Na propiedade esténdense viñedos da bodega Pazo Pegullal, que produce e comercializa os seus viños baixo a denominación de orixe Rías Baixas. Ademais, o pazo conta con explotacións de kiwis e oliveirais.