Patrimonio da Catedral de Tui

Unha xoia gótica a beiras do Miño

A Catedral de Santa María de Tui está situada nun outeiro con vistas excepcionais sobre o río e a cidade fronteiriza de Valença

Tui é sede dunha das cinco dioceses de Galicia e o seu destacado papel na historia do noroeste peninsular dotouna dun importante patrimonio arquitectónico e cultural, entre o que destaca a catedral de Santa María, máximo expoñente da súa riqueza artística.

A localidade de Tui é a porta de entrada a Galicia para os milleiros de persoas que peregrinan a Santiago Compostela a través do Camiño Portugués e do Camiño Portugués da Costa, que entran pola ponte internacional desde Portugal e logo continúan a través da provincia de Pontevedra.

A construción da única catedral das Rías Baixas comezou a xestarse despois dos períodos convulsos de invasións sarracenas e normandas na rexión. Levantouse a partir de 1120 e as obras prolongáronse ata 1180. A súa situación privilexiada permítelle dominar o impresionante conxunto histórico de Tui e que desde a torre de Soutomaior e desde os seus xardíns póidase gozar dunhas excepcionais vistas sobre o río Miño e a cidade portuguesa de Valença.

As súas torres almeadas nos extremos confírenlle un aspecto defensivo que, xunto coa singular combinación de estilos arquitectónicos e da harmonía do seu claustro gótico, valeulle a declaración como ben de interese cultural en 1931.

A planta da igrexa, en forma de cruz latina, é fundamentalmente románica, pero o inmoble foi obxecto de sucesivas reformas e a súa construción incorporou o estilo gótico baixo patrocinio do rei Fernando ii. A súa fachada occidental, datada en 1225, está considerada a primeira obra gótica da península ibérica.

Dous órganos barrocos Na nave central destacan dous enormes órganos barrocos de principios do século XVIII, obra de Domingo Rodríguez de Pazos. Os armazóns, que lembran o casco dun navío, están profusamente decorados e na parte superior de cada un deles loce a talla do santo ao que están dedicados: san Telmo e Santiago.

Destacan moitos elementos do interior da catedral a nivel histórico e cultural: o primeiro, o retablo da Expectación; pero tamén o altar relicario da capela das Reliquias; a capela do Santísimo; e o marabilloso claustro, o único de estilo gótico conservado nas catedrais galegas.

O coro catedralicio estivo na nave maior ata 1954, cando trasladárono á capela maior. É unha obra de 1699 realizada por Francisco Castro Canseco.

O claustro merece un especial detemento na visita; é, como xa dixemos, un espazo de gran beleza e harmonía arquitectónica. Foi realizado na primeira metade do século xiii seguindo as pautas do gótico cisterciense, quizá pola influencia do veciño mosteiro de Santa María de Oia.

Arredor do claustro expóñense pezas procedentes de escavacións arqueolóxicas e do antigo coro románico, sartegos medievais, laudas visigóticas e antigas reixas da catedral. Desde este fermoso espazo, moi ben iluminado e onde reina a calma, accédese a un pequeno xardín que funciona a modo de balcón sobre o río Miño.

Museo Catedralicio Diocesano de Tui

O museo ocupa o espazo da capela de Santa Catarina. A orixe do Museo Catedralicio Diocesano de Tui é o tesouro da catedral: pezas de uso litúrxico como cetros procesionais, cálices, ornamentos sacros e numerosas imaxes. Cabe destacar a custodia do asento realizada polo ourive Juan de Nápoles Mudarra en 1602; unha imaxe en madeira policromada da Virxe co Neno, coñecida como a Patroa, que data de finais do século xiv; un copón de coco do século xv; e un fragmento do primitivo retablo maior de pedra calcaria, de 1520.

O Museo Catedralicio Diocesano de Tui tamén alberga os únicos sambenitos da Inquisición conservados en España. Estes valiosos documentos históricos, restaurados e colgados agora xuntos nunha parede, corresponden a persoas concretas, herexes, procesadas ante o tribunal da Inquisición (século XVII).