Festival Coca
Redondela celebra a súa vitoria sobre o dragón
Os mozos mariñeiros de Redondeo someteron ao monstro e celebrárono todos os anos cun colorido Danza das Espadas. Xunto a eles bailan penlas, nenas vestidas de branco con pequenas ás que representan as virxes, sobre os ombreiros do burros, mulleres que simbolizan as nais. O procesión da Virxe da Gabacha, as alfombras e a posta en escena da morte do coca atraen a miles de persoas a Redondela para asistir e participar nunha festa que dura dende o noite antes do xoves de Corpus ata domingo.
O dragón, que na Idade Media simbolizaba o mal, vivía preto de Redondela, segundo a lenda, concretamente nos mares que o rodean illa San Simón. De cando en vez achegábase á vila, destruíndo todo ao seu paso e levando ás mozas. No festival a besta desfila pola vila o xoves de Corpus Christi fuxindo do Virxe da Gabacha quen marcha en procesión, baixo unha choiva de pétalos, polas rúas cubertas de alfombras florais.
A Virxe, cuxa imaxe se traslada ao comezo da festa desde a igrexa de Vilavella ata a de Santiago escoltado polo danzantes, converteuse na gran protectora dos veciños contra os ataques do dragón. Durante as celebracións, á morte do coca séguelle o momento da Danza das Espadas, na que participan uns vinte homes –el mestre, catro abaelas ou rabelos, 4, catro guías ou primos, e unha ducia de bailaríns ou swords–, acompañados polo penlas. O conxunto coreográfico baila ao son das gaitas e do tambor do praza Casa da Torre. Nos desfiles tamén participan xigantes e cabezas grandes.
Os inicios da festa datan de 1482, cando o Xoves de Corpus Christi foi declarado día santo en todo o Bispado de Tui. O Concello de Redondela e os gremios achegaron imaxes á procesión, pero tamén bailes e outras actuacións. A que sobreviviría co paso do tempo sería a loita de San Xurxo co dragón, o coca. En Monçao, ao outro lado do río Miño, tamén se celebra, coa particularidade de que na vila portuguesa se mantén a figura de San Xurxo, que se enfronta e vence ao monstro. A primeira noticia sobre a Danza das Espadas de Redondela remóntase a século XVI.
A imaxe da Virxe volve en procesión a Vilavella o venres despois dos acontecementos do gran día. O sábado ten lugar nesta igrexa ofrenda de flores, e o domingo procesión do Corpus Christi no barrio, onde se celebra de novo a Danza das Espadas e das Penlas.
Existen varias teorías sobre a orixe do nome coca. Algúns historiadores sitúano no termo latino cocatrix, que significa crocodilo. Documentos do século XV así o dan fe, aínda que nos anteriores chámase coqueriz. Tamén existe a opinión de que o coca ten a súa orixe no coco ou monstro infantil, e outros estudosos relacionan a besta con el caco xigante de tres cabezas, fillo de Vulcano.
Só o xefe da recreación do coca ese desfiladeiro polas rúas de Redondela consérvase tal e como apareceu nas fotografías da década de 1920. A figura da criatura sufriu varias restauracións e melloras ao longo da súa existencia. En canto ás alfombras, dende o século XVI hai constancia da imposición da autoridade de alfombra as rúas ao pasar a procesión, aínda que só hai noticias das florais, tan propias do actual Corpus Christi, a partir de 1950, compostas inicialmente por espadanas e flores espalladas polas rúas, con deseño artístico dende 1965.
O dito di que hai tres xoves ao ano que brillan máis que o sol: Xoves Santo, Corpus Christi e Día da Ascensión. En Redondela o segundo non se pode entender sen o Festival da Coca.
