En ruta polas neveiras de Forcarei, ou como fabricar xeo no medievo
A industria do xeo durante a baixa Idade Media en Galicia ten o seu maior expoñente na parroquia de Millerada (Forcarei). Alí podedes visitar as neveiras de Fixó , estruturas circulares en pedra construídas no século XVII nas que os monxes do Mosteiro de Aciveiro almacenaban a neve durante meses e transportaban o xeo resultante a Santiago de Compostela para gardalo nos sotos da Catedral ou vendelo directamente.
Animámosvos a realizar esta interesante visita percorrendo a chamada Senda das Neveiras, na que descubriredes miradoiros con excelentes panorámicas, a Mámoa do Rofete, –catalogada no Inventario Xeral de Patrimonio Cultural de Galicia do mesmo xeito que as estruturas para fabricar o xeo–, belas carballeiras, o Muíño do Porto ou o Regueiro de Malpaso, entre outros atractivos naturais e patrimoniais. Aquí deixámosvos o folleto cun mapa moi útil para realizar a camiñada.
A excursión permitiravos descubrir miradoiros con estupendas vistas, a Mámoa do Rofete, o Muíño do Porto, carballeiras e regachos
O conxunto de neveiras , situadas na Serra do Candán, a 800 metros de altitude, está composto por dúas destas estruturas, –unha xa completamente rehabilitada e outra en proceso de recuperación–; e a casa-residencia do neveiro, tamén en fase de restauración actualmente. A neveira que xa está posta en valor permitiravos apreciar mellor o funcionamento desta antiga industria.
Colleita e peche da neve
A fabricación arrincaba coa colleita da neve, que se introducía en varios niveis separados por palla nas neveiras. Estas contaban cun paramento interior de pedra de grande calidade e a súa profundidade alcanza os oito metros. A fase de almacenamento era o denominado encerro da neve, que permanecía gardada sempre a temperaturas baixo cero. Coa chegada do verán o xeo resultante era trasladado a Santiago de Compostela.
Os monxes obtiñan importantes ingresos do comercio de xeo, unha das actividades máis rendibles da zona durante o século XVII, xa que o Camiño Real que unía Aciveiro co Ribeiro pasaba por estas montañas. Esta industria tiña tres usos principais: a conservación de alimentos, o arrefriado de comidas e bebidas xunto coa elaboración de xeados; e fins terapéuticos en medicamentos.
As neveiras, un sistema que xa se utilizaba en época dos romanos, foron construídas en Galicia por iniciativa dos mosteiros do Císter nos séculos XII e XIII, alcanzando o seu apoxeo a finais do XVI e principios do XVII.
