As 10 festas con orixes máis antigas de Rías Baixas
Desde as últimas certificadas en 2017, a provincia de Pontevedra conta con máis de cincuenta Festas de Interese Turístico.
Algunhas relixiosas, outras históricas e outras festas gastronómicas. Unhas gozan de ser de interese autonómico, outras de interese nacional e outras mesmo de interese internacional. Pero o número delas que poden alardear de ter unha tradición centenaria ou afundirse en raíces milenarias redúcense a unha vintena de privilexiadas. Listamos a continuación unha primeira entrega daquelas 10 que xorden sobre os eventos máis antigos.
1. Século XVI Semana Santa de Paradela, Meis
As orixes desta celebración son aínda incertos. As propostas máis optimistas afástanse ata os séculos XVI e XVII. Son por estas datas cando se di que os seus habitantes desexaban sentir mellor as mensaxes das lecturas do evanxeo, comezando as primeiras representacións para ver as pasaxes bíblicas cos seus propios ollos. Probas fidedignas destas teatralizacións atópanse, xa no século XVIII, no rastro que deixaron tallas de madeira cravadas en diferentes enclaves como o altar principal. Tamén se conserva unha urna de madeira do XIX que aínda se utiliza. Xa a comezos do XX é cando as teatralizacións dan o salto ao exterior da igrexa e créase a primeira confraría rexistrada en 1910.
2. Século XVI Danzas Ancestrais de Cangas, Cangas do Morrazo
Inclúen as danzas de San Cibrán de Aldán, San Roque do Hío e a danza e contradanza de Darbo. Tres bailes en diferentes parroquias dun mesmo municipio. As orixes dos mesmos é debate de discusión entre historiadores. No caso do baile de Aldán e O Hío, chégaselles a situar no século XVI tras a peste que arrasou a comarca, provocando que a veciñanza se encomendase a San Roque e San Sebastián para acabar con este mal dando lugar á celebración. Se buscásemos algún documento por escrito, hai que esperar ata 1678 para obter o rexistro máis antigo con respecto a danza de Aldán.
No caso da danza e contradanza de Darbo tamén se a sitúa no mesmo século. Nesta ocasión a súa orixe atribúeselle a unha forma de imitación dos bailes da nobreza da época. Teoría que comparten outros investigadores para a danza de San Roque.
3. Ano 1492. Festa da Arribada da Carabela Pinta, Baiona
Realízase desde 1996, pero o evento que deu orixe á súa celebración transpórtanos ata unha época ben coñecida a nivel nacional. Era o 1 de marzo de 1492 cando a Pinta arribaba ao porto de Baiona coas novas do descubrimento do Novo Mundo.
4. Ano 1482. Festa do Corpus Christi de Ponteareas
A data elixida móstranos o ano en que o Bispado de Tui declarou día santo o xoves de Corpus Christi. Se quixésemos afastarnos máis no tempo, poderiamos viaxar ata 1208, cando Juliana de Cornillón propuxo celebrar unha festividade en honra ao corpo e sangue de Cristo. A primeira realizaríase en 1246 en Bélxica, e en 1264 o Papa Urbano IV determinou que se estendese a festa a toda a Igrexa. Xa en 1447, o papa Nicolás V daríalle o apoio definitivo saíndo en procesión o día do Corpus.
5. Ano 1441. Festa do Corpus Christi de Redondela.
Se falamos da Coca (dragón correspondente á festa de Redondela ), as primeiras referencias segundo historiadores trasládannos ata 1437 ou 1441. En canto á danza que se baila na mesma vila (Danza das Espadas), data do XVI, cando as autoridades de Redondela obrigaron aos gremios locais a asistir á procesión. As alfombras florais xa son unha incorporación máis recente, de 1950. E no caso de Ponteareas , de 1857.
6. Ano 1467. Feira Franca de Pontevedra
De recente celebración, 1999, a capital da provincia recupera un evento que tivo lugar no século XV, cando Enrique IV concedeu o privilexio de liberar de impostos o mercado local durante un mes. Quince días antes e despois da festividade de San Bartolomé, 24 de agosto.
7. Ano 1254. Festas Patronais de San Telmo en Tui
1254 foi o ano no que Inocencio IV o beatificou en resposta aos milagres que se lle atribuían. Isto sucedeu tres anos despois da súa morte en 1251. En 1741 Benedicto XIV confirmou o seu culto e proclamouno Patrón dos mariñeiros. Independentemente destas datas, a festa de San Telmo de Tui estaría por méritos propios nesta distinguida lista, xa que a súa celebración na vila data nada menos que de 1578, segundo as primeiras referencias sobre o culto ao santo existente no Bispado de Tui.
As incursións bélicas dos viquingos en Galicia tiveron lugar entre os séculos VII e XII
8. Século XII. Festa de San Martiño, Moaña
É o século no que se construíu a igrexa local e fundou a freguesía de San Martiño. Se houbese que buscar un documento oficial, habería que esperar ata 1237 cando se relaciona ao santo coa parroquia. Aínda que non se recoñecería por escrito a existencia da celebración ata 1637.
9. Ano 1028. Romaría Viquinga, Catoira
Ese é o ano no que se rexistra a invasión por parte do viquingo Ulf, personaxe elixido para a representación do inimigo nórdico nas Torres do Oeste. Con todo, poderiámonos alongar máis no tempo, xa que as incursións bélicas destes guerreiros en Galicia déronse entre os séculos VII e XII. A festa oficial, en cambio, data de 1961.
10. Século VII. Romaría da Virxe da Franqueira, A Cañiza
E chegamos á máis lonxeva de todas as celebracións pontevedresas. O seu santuario foi erixido no século XIII polos señores de Sobroso, pero a súa devoción remóntase ao século VII, converténdoa nunha das tres festas relixiosas máis antigas de Galicia, xunto coa Virxe da Nosa Señora da Barca de Muxía, e As Ermidas do Bolo. Falamos dunha devoción de 1500 anos. Ademais goza de ser a única imaxe da virxe da provincia de Pontevedra que se coroou canonicamente. Feito que acaeceu o 21 de xullo de 1963.
