Unha xoia gótica a beiras do Miño
Tui é sede dunha das cinco dioceses de Galicia e o seu destacado papel na historia do noroeste peninsular dotouna dun importante patrimonio arquitectónico e cultural, entre o que sobresae a catedral de Santa María, máximo expoñente da súa riqueza artística.
A vila de Tui é a porta de entrada a Galicia para os milleiros de persoas que peregrinan a Compostela a través do Camiño Portugués e do Camiño Portugués da Costa, que entran pola ponte internacional desde Portugal e despois continúan a través da provincia de Pontevedra.
A construción da única catedral das Rías Baixas comezou a xestarse despois dos períodos convulsos de invasións sarracenas e normandas na rexión. Levantouse a partir do ano 1120 e as obras prolongáronse ata 1180. A súa privilexiada situación permítelle dominar o impresionante conxunto histórico de Tui e que desde a torre de Soutomaior e desde os seus xardíns se poida gozar dunhas excepcionais vistas sobre o río Miño e a cidade portuguesa de Valença.
As súas torres ameadas nos extremos confírenlle un aspecto defensivo que, xunto coa súa singular combinación de estilos arquitectónicos e a harmonía do seu claustro gótico, lle valeu a declaración como ben de interese cultural en 1931.
A planta da igrexa, en forma de cruz latina, é fundamentalmente románica, pero o inmoble foi obxecto de sucesivas reformas e a súa construción incorporou o estilo gótico baixo patrocinio do rei Fernando II. A súa fachada occidental, datada en 1225, está considerada a primeira obra gótica da península ibérica.
Dous órganos barrocos
Na nave central destacan dous enormes órganos barrocos de principios do século XVIII, obra de Domingo Rodríguez de Pazos. Os armazóns, que lembran ao casco dun navío, están profusamente decorados e na parte superior de cada un deles loce a talla do santo ao que están dedicados: san Telmo e Santiago.
Do interior da catedral son moitos os elementos que destacan a nivel histórico e cultural; o primeiro o retablo da Expectación, pero tamén o altar relicario da capela das Reliquias, a capela do Santísimo e o marabilloso claustro, o único de estilo gótico conservado nas catedrais galegas.
O coro catedralicio estivo ata 1954 na nave maior, momento no que foi trasladado á capela maior. É unha obra de 1699 realizada por Francisco Castro Canseco.
Especial detemento na visita merece o claustro, un espazo de gran beleza e harmonía arquitectónica, como xa dixemos. Foi realizado na primeira metade do século XIII seguindo as pautas do gótico cisterciense, quizais pola influencia do veciño mosteiro de Santa María de Oia.
Ao redor do claustro expóñense pezas procedentes de escavacións arqueolóxicas do antigo coro románico, sartegos medievais, laudas visigóticas e antigas reixas da catedral. Desde este precioso espazo moi ben iluminado e onde reina a calma accédese a un pequeno xardín que funciona a modo de balcón sobre o río Miño.
Museo Catedralicio
O museo ocupa o espazo da capela de Santa Catarina. A orixe do Museo Catedralicio de Tui é o tesouro da catedral: pezas de uso litúrxico como cetros procesionais, cálices, ornamentos sacros e numerosas imaxes. Cabe destacar a custodia do asento realizada polo ourive Juan de Nápoles Mudarra en 1602; unha imaxe en madeira policromada da Virxe co Neno, coñecida como a Patroa, que data de finais do s. XIV; un copón de coco do s. XV; e un fragmento do primitivo retablo maior de pedra calcaria, de 1520.
Interior do museo
SambenitosO Museo Diocesano tamén alberga os únicos sambenitos da Inquisición conservados en España. Estes valiosos documentos históricos, restaurados e colgados agora xuntos nunha parede, corresponden a persoas concretas, herexes, procesadas ante o Tribunal da Inquisición (s. XVII).
