Lalín Mesh tradicional
Malla de centeo, unha tradición histórica
En agosto, Lalín revive esta antiga obra, fundamental para o proceso de elaboración do pan
Os tempos tradicionais de trilla ou malla regresan a Lalín todos os anos en agosto. Máis de 70 persoas vestidas con roupa de época participan na recreación histórica destas obras comunitarias con grandes raíces populares, que representaron o momento álxido do proceso de elaboración do pan. Promovido por el Museo Etnográfico Casa do Patrón, a Festa da Malla Tradicional celébrase dende o ano 2000 na aldea de Lalin Codeseda penúltimo sábado de agosto e declarado Festa de Interese Turístico en Galicia.
A malla consta de separa a palla do gran de cereal. Os veciños uniron forzas nesta actividade, o maior traballo comunitario de Galicia durante séculos e vital para o sustento familiar. Despois moíase o centeo no muíño do río e finalmente cocíase no forno de leña. Existen varias modalidades históricas na comarca de Deza, as primeiras manuais, nas que se bate o fardo, e as máis modernas e mecánicas. Así, durante a Festa da Malla Tradicional, a malla de pedra, que xa se practicaba nos antigos castros galegos, recréase fielmente por orde cronolóxica; debulla con mayal; a de trilladora manual; a de máquina, motor e aventador; e, finalmente, a malla con tractor.
Premios aos mellores traxes
A debulla de Lalín é unha fermosa recuperación desta tradición que comeza nos preparativos e vai máis aló da propia obra, para facerse unha gran día etnográfico, gastronómico e festivo. Comeza co transporte dos fardos e a elaboración do rabaño, acompañado dunha exposición de artesanía galega, unha exposición completa de trilladoras e motores e outra de cadros vinculados ao proceso de elaboración do pan.
O festival inclúe recreación, varias exposicións, unha comida de confraternización e o Serán da Malla con espectáculos populares.
Posteriormente recréase a malla cunha posta en escena na que participan os veciños de Codeseda, na parroquia de Doade, e persoas doutros lugares de Lalín. Ao final, o premio anual outórgase ás mulleres e homes mellor vestidos da época. A continuación, o comida de confraternidade baixo a tenda ao aire libre, con vistas espectaculares ao val do Asneiro, e pola tarde a festa continúa con el Serán de Malla, no que participan varios grupos folclóricos de Deza.
Da sementeira en abril á cocción de pan
A malla desenvólvese nun lugar de gran valor ambiental e representa o momento central do proceso de elaboración do pan, que se reproduce cada ano polo Museo Etnográfico Casa do Patrón. Isto vai desde a sementeira de centeo en abril ata o atado en xullo, a debulla en agosto, a moenda e, finalmente guiso.
A festa reúne miles de visitantes en Codeseda, centro xeográfico de Galicia, e foi declarada Festa de Interese Turístico pola singularidade e calidade das recreacións, o número de asistentes, o valor cultural, as raíces na poboación local, as infraestruturas, o equipamento, a innovación, o coidado do entorno urbano e paisaxístico no que se desenvolve e o grao de difusión do evento.
