Danza de San Roque de Hío
Unha danza centenaria na honra de San Roque
O famoso O Hío cruceiro é testemuña dun baile declarado de Interese Turístico
Cada 16 de agosto, na parroquia do Hío, en Cangas, celébrase unha das tradicións máis longas da comarca: a Danza Ancestral de San Roque. O festival, que se remonta a séculos atrás na historia do Hío, continuou co paso do tempo, mesmo en tempos de maior dificultade.
Dezaseis persoas son as encargadas de realizar o baile damas e galáns, e aínda que o nome podería ser enganoso, a diferenza dos bailes irmandados, este baile realízase só para homes. Dez son os principais homes, e cinco son as damas ou sanorroquinos, representado polo máis novo da parroquia, vestido coa roupa de cores de San Roque; os galantes visten camisa e pantalóns brancos, chaqueta azul e sombreiro de fieltro. Todo o mundo segue as instrucións do guía, que organiza e xestiona o evento de principio a fin e debe ser o máis vello do grupo.
O baile comeza pola mañá, precedido dunha misa solemne ás 12 horas e da procesión de San Roque. Os danzantes realizan o paseo coas súas peculiares xenuflexións cada tres pasos, e ao regresar da procesión o contradanza, un cambio de ritmo repentino ata volver á igrexa, co santo sen camisa, todo ao son de un gaiteiro e un baterista.
O baile de 45 minutos repetirase ao final da tarde, normalmente ás 19.00 horas, pero esta vez sen carácter santo nin litúrxico.
Para poder participar neste espectáculo os bailaríns deben ser orixinarios de O Hío e debe haber un posto vacante no grupo. Todo co maxestoso cruceiro local como testemuña, considerado o mellor cruceiro de Galicia, a partir de 1872, tallada maioritariamente na mesma peza de granito polo escultor Cerviño.
Unha festa cuxa orixe é froito da discusión entre os historiadores: aínda que algúns consideran que forma parte dunha celebración de San Roque agradecendo o fin da peste, outros sinalan que se trata dunha especie de imitación das danzas da nobreza local. En todo caso, é digno de atención, sobre todo despois de ser declarada de Interese Turístico en Galicia no ano 2005, xunto co de Aldán, que se celebra o 20 de xaneiro, e o de Darbo, o 8 de setembro.
